Hocam zaman zaman padişahları hacca gitmedikleri için tenkit etmek, töhmet altında bırakmak bizde moda oldu. Padişahlar neden hacca gitmezlerdi?
Bunun çeşitli sebepleri vardır. En mühimi padişahlar mahpus hükmündedir. Hapis hükmündeki insan hacca gidemez.
Nasıl oluyor hocam bu durum?
Osmanlı padişahları da birilerinin zannettikleri gibi başına buyruk hareket edemezlerdi. Padişahlar âlimlerin ve dinî hükümlerin kayıtları altındadır.
İslam âlimleri, hükümdarın ve onun makamındaki emirlerin (vali ve şehzadelerin), hacca gitmekte mazur olduğuna fetva vermiştir. Meşhur İslam hukukçusu İbn-i Abidin, Reddü’l-Muhtar haşiyesinde büyük âlim Serahsî’den şöyle nakleder:
Sultan ve sultan manasındaki emirler (vali ve şehzâdeler) mahpus hükmündedir. Dolayısıyla içinde kul hakkı olmayan malından kendi namına birini hacca göndermesi icap eder. Mezkûr şekilde aczi tahakkuk eder de, ölünceye kadar devam ederse böyle yapılır.
Bunun sebebi nedir diye düşünürsek bir hükümdarın hac gibi uzun bir yolculuğa çıkması, pek çok bakımdan amme nizamını bozabilir. Bu sebeple hükümdarlar mahpus hükmünde, yani hapisteki bir şahıs gibi görülmüştür. Nitekim haccın bir vücub, bir de eda şartları vardır. Haccın bir insana vacib olabilmesi için, o şahsın hacca gitmeye kâdir olması gerekir. Nitekim haccı emreden Kur’an-ı Kerim ayetinde bu güç yetirebilme hususu açıkça vurgulanmıştır.
Bu yolda ve bu uğurda beraber olmak dileğiyle…
"Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı"